İyi Huylu Prostat Büyümesi Nedir?
İyi huylu prostat büyümesi nedir? İyi huylu prostat büyümesinin belirtileri nelerdir? İyi huylu prostat büyümesi cinselliği olumsuz etkiler mi? Her erkek çok uzun yaşarsa prostatla ilgili bir sorun yaşar mı? Ameliyat olması gereken hasta ameliyat olmazsa prostat ne tür problemlere yol açabilir? Bir erkek prostatımda problem var mı diye kaç yaşından itibaren doktora gitmeli? Ve gittiğinde ne tür testler yapılmalıdır? Prostatın elle muayenesinde kansere bağlı bir oluşum varsa bu anlaşılır mı? PSA yüksekliğinde prostat kanseri riski nedir? İyi huylu prostat büyümesinde ne tür tedavi seçenekleri vardır? Hastanın durumuna göre kime hangi tedavi uygulanır? Ameliyat teknikleri nelerdir? İyi huylu prostat büyümesi de zaman içinde kansere dönüşebilir mi?
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Üroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Akkuş iyi huylu prostat büyümesini Sağlığım İçin Hersey’de anlattı.
. İyi huylu prostat büyümesi nedir?
“Selim prostat büyümesi de denilen iyi huylu prostat büyümesi belli bir yaştan sonra ortaya çıkar. 45-50 yaşlarından sonra erkeklerdeki hormonal değişim, vücudun içerisinde bulunan birtakım büyüme faktörleri, hücrelerin ölümü ve yenilenmesi aşamasında prostatın içerisinde bulunan bazı hücrelerin selim olarak büyüdüğü görülmektedir. Bu büyüme prostat organını yanlara doğru, içeri doğru ya da mesanenin içine doğru büyütmeye başlar ve büyütmeye başlayınca da erkeklerin çok tipik olan prostat şikâyetleri ortaya çıkar.”
BELİRTİLERİ NELER?
.İyi huylu prostat büyümesinin belirtileri nelerdir?
“İdrar yapmada zorlanmalar,
. Zaman zaman kesik kesik idrar yapma,
. İdrar yaparken çatallanmaların olması,
. Ani sıkıştırmalar,
. İdrar yaparken yanmalar,
. İdrarla birlikte görülen kanamalar, prostatın büyümesinde en sık karşılaşılan semptomlardır. Erkekler aşırı sıvı tüketmedilerse gece idrara kalkmazlar. Prostat ile gece idrara kalkmalar başlar.”
. İyi huylu prostat büyümesi cinselliği olumsuz etkiler mi?
“Erkeklerin cinsel organıyla idrarlarını yaptıkları organ aynıdır. Bu nedenle prostata ait semptomların başlaması erkekleri rahatsız eder. Bunlara alt üriner sistem semptomları denir. Alt üriner sistem semptomlarının ciddiyetine paralel olarak da erkeklerde cinsel sorunlar başlayabilir.”
. Her erkek çok uzun yaşarsa prostatla ilgili bir sorun yaşar mı?
“Her erkeğin prostatı 80-90 yaşlarından sonra büyür ama büyümenin miktarı her erkekte farklı olur. Bazı hastalarda prostat az büyür bazı hastalarda ise prostat çok büyür. Bazen de büyümeyle ilintili olmayacak şekilde şikâyetler ortaya çıkabilir. Çok büyük bir prostat çok az şikâyete neden olabilir. Bununda nedeni ise prostat yanlara doğru, dışa doğru büyürse idrar kanalına baskı yapmaz ve bu şikâyetler ortaya çıkmaz. Prostat çok fazla büyümediği halde içe doğru idrar kanalına baskı yapacak şekilde büyürse şikâyetler ortaya çıkabilir. Prostatın büyüyüş şekli ve tarzı da şikâyetlerle direkt orantılıdır.”
AMELİYAT HANGİ DURUMDA GEREKİR?
. Ameliyat olması gereken hasta ameliyat olmazsa prostat ne tür problemlere yol açabilir?
“Prostat büyüdüyse ve idrar kanalına ciddi bası yaptıysa mesane içindeki idrarı atmak için zorlanmaya başlar. Bu zorlanma bazen mesane adalesinde yetersizliklere yol açar. Bir süre sonra ise hastalık artık prostatın büyümesi değil, mesanenin kendi içindeki kas hastalığı haline gelir ve mesane içindeki idrarı atamaz. Mesanenin yetersizliği daha sonra idrarın mesaneden böbreklere doğru kaçmasına neden olur ve bir süre sonra iki tarafa birden olur ve buna reflü denir. Reflü sadece midede olmaz; mesaneden böbreklere idrarın geri kaçmasına da reflü denir. Bu çift taraflı olur ve olduğu zaman da bir süre sonra böbrek yetmezliğine, üremeye kadar hayatı çok ciddi anlamda tehdit eden belirtiler haline gelebilir. Prostata bağlı büyüme üst üriner sistemi yani böbrekler, mesaneyi ciddi anlamda tehdit eder hale geldiyse ve hekimler bu konuda ameliyat zamanı artık geldi diyorsa ameliyat olunmalıdır.”
PSA DEĞERİ YÜKSEK İSE…
. Bir erkek prostatımda problem var mı diye kaç yaşından itibaren doktora gitmeli? Ve gittiğinde ne tür testler yapılmalıdır?
“10 sene önce erkeklerin 50 yaşından sonra bu kontrolleri yaptırması söylenirdi. Günümüzde ise 45 hatta 40’lı yaşlardan itibaren bu kontrollerin yapılması düşünülmektedir. İlk olarak hastaya mutlaka kan testi yapılmalıdır. Selim bir prostat büyümesi olup olmadığından emin olmak için PSA denilen kan değerlerini ortaya koymak önemlidir. PSA değeri yüksekse belki de prostat kanserine dönüşecektir. İkinci olarak, batın ve üriner sistem ultra tomografisi yapılmalıdır. Mesanenin ve böbreklerin durumu ile prostatın büyüklüğü hakkında fikir sahibi olunur. Daha sonra idrar akım hızı denilen bir test yapılır. Hasta huni gibi bir cihaza biraz sıkışarak idrarını yapar ve idrarın düzeni burada görünür. Hastanın idrar akım hızı ne kadar kuvvetli, ne kadar zayıf; prostat idrar kanalına ne kadar bası yapıyor, yapmıyor; mesane ne kadar boşaltılabiliyor; geride ne kadar idrar kalıyor bu soruların tespitini tanı testiyle koymak mümkündür. Bu kontrollerin hepsinin arkasından erkeklerin korkulu rüyası olan parmakla prostat kontrolü yapmak gerekir. Bu ise en önemli tanı yöntemidir.”
. Prostatın elle muayenesinde kansere bağlı bir oluşum varsa bu anlaşılır mı?
“Parmakla yapılan muayenede prostatın kıvamı, düzgün olup olmadığı anlaşılabilir. Selim prostat büyümesi mi ya da prostata ait muayenede nodül denilen sertlik hissedersek bunun bir prostat kanseri mi olduğu yönünde düşünceler gelişir. Bu nedenlerden dolayı parmakla muayene ürolojideki en önemli prostat muayenesidir.”
. Her PSA yüksekliği iyi huylu prostat büyümesinin ameliyat edilmesini gerektiren bir durum mudur? PSA yüksekliğinde prostat kanseri riski nedir?
“PSA sadece prostat kanserinde yükselmez. Bu yüzden her PSA yükselmesi kötü olarak algılanmamalıdır. Vücutta, özellikle üriner sistemde aktif enfeksiyon varsa bu durum da PSA’yı yükseltir. Yapılan parmak muayenesi bile 24 saat içinde PSA’larda yükselmeye yol açar. Birtakım başka muayene metotları da PSA’yı yükseltir. Prostatın selim büyümesindeki fizyolojik büyüme, prostatın ağırlığının artması dahi PSA’yı yükseltir. Salt PSA’nın yüksekliği prostat kanserine bağlanmamalıdır. Diğer verilerle birlikte tanıyı desteklemek gerekir.”
TEDAVİ SEÇENEKLERİ
. İyi huylu prostat büyümesinde tür tedavi seçenekleri vardır? Hastanın durumuna göre kime hangi tedavi uygulanır? Ameliyat gereken vakalar kimler olur?
“Prostat büyümesi yaşam kalitesini olumsuz etkilemezse müdahale etmeye gerek yoktur. Hastaya üşütmemesi, ıslak kalmaması, olabildiğince bol su içmesi söylenir. Yılda bir defa da mutlaka ürolojik kontrolünü yaptırmalıdır. Prostat büyümesi şikâyetleri hastanın yaşam kalitesini bozmaya başladıysa o zaman tedavi seçenekleri iki tanedir. İlk olarak ilaç tedavileri belli bir süre uygulanır. Bu ilaç tedavileri genellikle prostatı küçültmeye değil; sadece semptomların azalmasına yönelik tedavilerdir. İlaç tedavilerinden sonra şikayetlerde hiçbir gerileme olmazsa, hayatı riski ortadan kaldırmak için şu durumlarda hasta mutlaka ameliyat edilmelidir:
. Hasta idrar yapamaz hale gelir ve sonda takmak gerekirse,
. Mesane içerisinde aşırı yorgunluktan mesane fonksiyonlarında bozulmalar başladıysa,
. Mesane içinde taş oluşumu olduysa ve buna bağlı olarak şikâyetler önlenemiyorsa,
. Tekrarlayan idrar yolu kanamaları oluyorsa,
. Böbrekleri tehdit eder hale gelen bir durum varsa ve böbrek yetmezliğine kadar gidecek idrarın reflüsü söz konusuysa.”
AMELİYAT TEKNİKLERİ
. Ameliyat teknikleri nelerdir?
“Ameliyat denilince doğru hastada doğru tedaviyi de uygulamak gerekir. Prostat aşırı büyüdüyse bu tip hastalara açık ameliyatları hala uygulanmaktadır. Prostatın büyümesi çok aşırı değilse kapalı prostat ameliyatları denilen tur ameliyatları uygulamak gerekir. Tur ameliyatları bir nevi prostatın idrar kanalına bası yapan bölgesini tıraşlayarak idrara bası yapan bölümünü rahatlatmak ve idrar akışını daha düzenli hale getirmek amacıyla yapılır. Dünyada en yaygın kullanılan yöntem tur ameliyatlarıdır. Tur ameliyatları dışında lazer ameliyatları da uygulanır. Lazer ameliyatları, tur ameliyatı yöntemiyle yapılır. Ancak orada kesme değil prostatın buharlaşmasını sağlayan lazer ışınları kullanılarak idrar kanalına yaptığı basıyı bu şekilde düzleten ameliyatlardır. Dünyada çok yaygın olarak kullanılır. Önemli olan hangi hastaya hangi yöntemin uygulanacağıdır.”
